Produkty zbożowe – źródło prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu
Produkty zbożowe pełnoziarniste, takie jak brązowy ryż, pszenica z pełnego przemiału, pełnoziarnisty owies i żyto, nie tylko świetnie smakują, ale dostarczają również korzyści zdrowotnych, takich jak zmniejszenie ryzyka choroby niedokrwiennej serca i niektórych chorób nowotworowych. 
Zboża i produkty zbożowe są podstawą zdrowej diety, szczególnie te z pełnego przemiału. Powinny stanowić około 40% dziennego pożywienia. Zboża od zawsze stanowiły kluczowy pokarm we wszystkich kulturach. Niestety dzisiaj nieco pomijane w codziennym żywieniu na rzecz produktów wysokobiałkowych. Obok dużej wartości odżywczej (wysoka zawartość białka, fosforu, cynku, krzemu, fluoru, wapnia, potasu i witamin z grupy B)dzięki obecności błonnika mają też działanie oczyszczające organizm ze zbędnych produktów przemiany materii. Trawienie węglowodanów złożonych zawartych w zbożach to proces bardzo zrównoważony i harmonijny, który dostarcza do organizmu wszelkie potrzebne składniki odżywcze, stopniowo uwalniając energię, co daje siłę na kilka godzin efektywnego działania i dobrego samopoczucia. Powyższe atuty skłaniają do zapoznania się z wartościami poszczególnych zbóż i włączenia ich do naszego jadłospisu. W zestawach z warzywami, szczególnie zielonymi liściastymi stanowią pełnowartościowe źródło białka.
Do najważniejszych zbóż dostarczających ziarna należą:
- pszenica,
- ryż,
- kukurydza,
- żyto,
- jęczmień,
- owies,
- proso,
- gryka.
Wśród przetworów zbożowych wyróżniamy:
- mąki,
- kasze,
- makarony,
- pieczywo,
- ciasta i ciastka,
- kluski, pierogi
Kasze - produkty zbożowe powstałe w wyniku przetworzenia ziaren zbóż:
- kasza manna z ziaren pszenicy
- kasza Kuskus z ziarna pszenicy
- pęczak z ziaren jęczmienia
- kasza jaglana z ziaren prosa
- kasza gryczana z gryki
- kasza kukurydziana
- ryż łamany
Przetwory śniadaniowe:
- płatki śniadaniowe,
- chrupki
- musli
- ryż preparowany
Produkty zbożowe mają szerokie zastosowanie w gastronomii. Od chleba razowego i pszennego po przez chleb na zakwasie z otrębami żytnimi, najróżniejsze wyroby cukiernicze takie jak ciasta i ciasteczka z wykorzystaniem nie tylko pszenicy, bułki i rogale aż do naleśników, pierogów, płatków śniadaniowych o różnych smakach, kotletów z kasz i zapiekanek makaronowych. I wielu innych produktów i smakołyków. 
Wszystkie składniki odżywcze, poza skrobią, gromadzone są głównie w zewnętrznej części ziarna. Dlatego też produkty zbożowe mało „oczyszczone” produkowane z mąk „grubego” przemiału lub z dodatkiem ziaren zbóż (np. pieczywo razowe, pieczywo z ziarnami zbóż, grube kasze) stanowią bogatsze źródła składników odżywczych.
Zalecane są mąki, kasze, makarony i inne przetwory zbożowe z pełnego przemiału.
Pszenica Najczęściej używana w żywieniu. Ma łagodny słodkawy smak, zawiera dużo cennego białka, może być spożywana w postaci całego ziarna, mąki, kasz, płatków, chleba, makaronu. Oczyszcza i wzmacnia pracę wątroby, działa leczniczo przy bezsenności. Dodatnio wpływa także na wzrost i masę ciała, dlatego zalecana jest dzieciom, pod warunkiem że dobrze ją tolerują (ze względu na białko – gluten, który uczula). Najlepiej trawione są kiełki pszenicy, które zawierają wiele aktywnych enzymów i witaminy E. Żyto Obok pszenicy, drugie zboże najbardziej rozpowszechnione na świecie. Należy do gatunków twardych zbóż?. Wzmacnia kości, nerki i wątrobę, działa także przeciwzakrzepowo. Jest niezwykle bogate w składniki mineralne, takie jak: żelazo, fluor, kwas foliowy, sód, potas, wapno, jod. Wspomaga proces budowy tkanki mięśniowej, oczyszcza i odbudowuje naczynia krwionośne. Ma bardziej wyrazisty smak niż pszenica, wykorzystywana do produkcji chleba, płatków, makaronów. Podstawowy składnik żuru. W postaci chleba pieczonego na zakwasie wpływa na usuwanie złogów tłuszczowych w naczyniach krwionośnych i osadów wapiennych w mniejszych tętnicach.
Proso Najdłużej uprawiane zboże w dziejach ludzkości, w Chinach i Japonii pojawiło się jeszcze przed ryżem. Jest lekkostrawne a jego alkaliczny odczyn podnosi odporność organizmu, wzmacnia śledzionę, trzustkę i żołądek. Posiada dużo lizyny – aminokwasu odpowiedzialnego za wzrost, zalecane jest spożywanie szczególnie w postaci kaszy jaglanej. Owies Ma działanie wzmacniające organizm, zapewnia siłę fizyczną i energię życiową. Posiada dużo zawartości białka i tłuszczu, żelaza i witaminy z grupy B. Duża ilości krzemu, pomagają w regeneracji układu kostnego i tkanki łącznej. Polecany jest te? przy zaburzeniach sprawności seksualnej i bezpłodności. W postaci otrębów owsianych doskonale radzi sobie z obniżeniem poziomu cholesterolu. Wywar z owsa działa jak wewnętrzny środek bakteriobójczy, wzmacniający odporność i zapobiegający chorobom zakaźnym.
Jęczmień
Dawniej był jednym z ważniejszych pokarmów. Korzystnie wpływa na śledzionę, trzustkę, żołądek i jelita. Wzmacnia układ nerwowy i serce, obniża poziom cholesterolu, jest doskonałym lekiem przeciwnowotworowym i przeciwwirusowym. Pomaga zmniejszyć guzy, opuchliznę oraz nagromadzenie wody, takie jak obrzęki.
Gryka
Ma smak lekko orzechowy i właściwości rozgrzewające. Nasiona gryki posiadają duże zawartości bezglutenowego białka o dobrze zbilansowanym składzie aminokwasowym. Przeciwdziała tworzeniu się hemoroidów, zmniejsza ciśnienie krwi oraz neutralizuje skutki promieniowania w organizmie. Jest wykorzystywana również w leczeniu raka piersi i chorób z nadmiaru cukru i nabiału. Szczególnie polecana jest w postaci kaszy.
Kukurydza Pochodzi z Meksyku, jest lekkostrawna, nie zawiera glutenu. Wzmacnia serce, żołądek i nerki, jest bogatym źródłem selenu, potasu, witaminy A i błonnika. Włosy, czyli znamiona kukurydzy w formie naparu mogą być stosowane w leczeniu problemów z układem moczowym, wysokiego cienienia, obrzęków, kamieni w nerkach lub pęcherzyku żółciowym. Dostępna jest w postaci ziarna, mąki i płatków kukurydzianych.
Orkisz
Rzadko uprawiane zboże, jest gatunkiem bardzo lekkostrawnej pszenicy. Posiada więcej białka, tłuszczu i błonnika niż większość odmian pszenicy. Ma właściwości ogrzewające, wzmacnia śledzionę, trzustkę i żołądek, szczególnie polecany przy nieprawidłowej pracy jelit. Badania kliniczne przeprowadzone w XX w. wykazały, że spożywany trzy razy dziennie orkisz leczy alergie, cukrzycę, otyłość, stwardnienie rozsiane, AIDS, chorobę Alzheimera, chorobę Parkinsona, anginę, reumatyzm, raka, zatrucie lekami. Jest wiele produktów orkiszowych takich jak: chleb, kawa, otręby, makaron, mąka, kasza.
Ryż Stanowi podstawowy pokarm w krajach Dalekiego Wschodu. Jest lekkostrawny, wzmacnia śledzionę, żołądek i jelita, oczyszcza z toksyn, nie powoduje uczuleń. Zalecany w chorobach reumatycznych, obniża poziom cukru i z uwagi na wysoką zawartość witamin z grupy B wzmacnia system nerwowy. Za najbardziej wartościowy uważany jest ryż czerwony – działa korzystnie na serce, barwę skóry i wzrok; sprzyja tworzeniu się witalności, mającej istotne znaczeniu w funkcjonowaniu organizmu.
Pełne ziarna zbóż dostarczają wszystkich potrzebnych minerałów, wzmacniają, oczyszczają organizm i odbudowują jego głębokie struktury. Są nieocenionym źródłem prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, dostarczając przy tym sporo energii życiowej i dobrego samopoczucia. CIEKAWOSTKA Błonnik pokarmowy jest węglowodanem złożonym, który nie ulega procesowi trawienia w przewodzie pokarmowym człowieka. Jego rola polega na wzmacnianiu ruchów robaczkowych jelit, co w efekcie przyśpiesza wydalanie niestrawionych resztek pokarmowych, zapobiega ich gromadzeniu się w jelicie oraz zmniejsza ryzyko przewlekłych zaparć.
opr. Izabela Lenczewska
|
