|
Wrzesień to miesiąc szczególny w historii Polski. 1 września 1939 roku atakiem Niemiec na Polskę rozpoczęła się najkrwawsza z wojen – II wojna światowa. Mimo formalnych sojuszy z Francją i Wielką Brytanią (3 września 1939r. wypowiedziały nawet wojnę Niemcom) Polska samotnie stawiała opór znacznie silniejszemu przeciwnikowi. 17 września 1939 roku widząc, z jednej strony, brak reakcji naszych aliantów na niemiecką agresję, z drugiej zaś sukcesy niemieckie w wojnie z Polską Armia Czerwona na rozkaz J. Stalina przekroczyła granicę polską, rozpoczynając tym samym działania zbrojne przeciw naszemu państwu. Była to niewątpliwie realizacja postanowień układu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 roku.
Mapa przedstawiająca sytuację wojenną w dniu 17 września 1939r.
na froncie polsko- niemieckim oraz kierunki natarcia Armii Czerwonej.
W ten sposób los Polski został przesądzony, 28 września, gdy jeszcze trwały walki, zostało podpisane porozumienie graniczne między oboma agresorami, a niemiecko-radzieckie współdziałanie zyskało miano IV rozbioru Polski. Najbardziej znaczącymi obrazami tego współdziałania są wspólne fotografie żołnierzy niemieckich i radziecki dokumentujące spotkania gdzieś na froncie czy wspólne defilady zwycięzców.
Generał Heinz Guderian i kombryg Siemion Kriwoszein
odbierają wspólną defiladę Wehrmachtu i Armii Czerwonej w Brześciu
W miarę pełny obraz wojny obronnej Polski, oparty o materiały źródłowe, zawiera portal edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej, do odwiedzenia którego serdecznie zapraszam.
Do Białegostoku bezpośrednie działania wojenne dotarły 13 września, gdy polskie placówki nawiązały kontakt bojowy z oddziałami niemieckiej Brygady Fortecznej „Lötzen" w okolicach Żółtek. Do większych walk doszło 14 i 15 września 1939r. W zaimprowizowanej obronie miasta brały udział jednostki tyłowe, zwane marszowymi (organizujące uzupełnienia dla jednostek macierzystych) garnizonu białostockiego, m.in 42 pułku piechoty, 10 pułku ułanów, 14 dywizjonu artylerii konnej, a także inne pododdziały wojska polskiego znajdujące się akurat w Białymstoku. Całością obrony kierował ppłk. Zygmunt Szafrankowski.
Pomnik Obrońców Białegostoku na Wysokim Stoczku
Pomnik Batalionu Marszowego 42 p.p., biorącego udział w obronie miasta w 1939r.
usytuowany przy kościele św. Rocha
15 września po zaciętych walkach odziały polskie wycofały się na wschód, a do Białegostoku wkroczyli Niemcy. Po kilku dniach nastąpiła zmiana okupanta. 22 września 1939 roku miasto przeszło pod administrację radziecką. Rozpoczął się nowy, tragiczny okres jego dziejów. 
Pałac Branickich ozdobiony wielkim portretem J. Stalina - 1939
Wojciech Brański
|
