|
Mikroelementy potrzeba nam ich tak nie wiele,
a działają tak wiele.
Molibden
Stanowi zasadniczą część enzymu odpowiedzialnego za wchłaniania żelaza w organizmie. Największe stężenie molibdenu w organizmie ludzkim stwierdzono w wątrobie i nerkach, w tkance kostnej i zębach.
Niedobory molibdenu spotyka się rzadko. Niewłaściwa dieta, np. jedzenie w stołówkach, gotowe dania do podgrzania, konserwy mogą prowadzić z upływem lat do niedoboru molibdenu w organizmie.
Objawami niedoboru molibdenu są: przedwczesne starzenie i impotencja. Nadmiar powoduje powstawanie skazy moczanowej, bóle i obrzęki stawów.
Nadmiar może wywoływać objawy niedoboru miedzi. Metal ten może też wywoływać zaburzenia metabolizmu wapnia i fluoru w tkance kostnej.
Źródło: szczególnie bogate w molibden jest ziarno pełne, ryż naturalny, nasiona roślin strąkowych, mleko i sery, zielone warzywa liściaste, jarzyny, mięso i podroby
Zapotrzebowanie dobowe na molibden wynosi 0,15-0,5 mg.
W pożywieniu dostarczane jest do organizmu około 0,12-0,249mg. 
Chrom
Jest niezbędny dla normalnego rozwoju organizmu człowieka. Chrom wpływa na produkcję insuliny, a przez to aktywnie uczestniczy w przemianach węglowodanów. Chrom zwiększa magazynowanie glukozy w mięśniach wspomagając syntezę glikogenu. Przeciwdziała powstawaniu otyłości gdyż ogranicza odkładanie tłuszczów. Chrom zapobiega powstawaniu miażdżycy przez regulację poziomu lipidów w krwi.
Niedobór chromu występuje rzadko i pojawia się w niektórych rejonach oraz przy diecie ubogiej w białko zwierzęce. Przy niedoborze występować mogą: bóle głowy, drażliwość, nudności, nastroje depresyjne, niepokój, stany lękowe, zmęczenie, zaburzenia w gospodarce białek i lipidów, utrata masy ciała. Przewlekły niedobór może prowadzić do cukrzycy i miażdżycy naczyń.
Nadmiar chromu w organizmie lub spożywanie go w dużych dawkach może zaburzyć działanie insuliny.
Źródło: pokarmy pozwalające uzupełnić niedobory chromu to drożdże piwne, kasze i płatki, pełnoziarnisty chleb, ser, jaja, chude mięso, wątroba, nerki wieprzowe, ryby, sałata, groszek zielony, niektóre przyprawy i zioła brokuły, sok winogronowy, mięso indycze i owoce morza, wątroba cielęca, kurczaki, olej, kiełki pszenicy.
Zapotrzebowanie na chrom rośnie przy dużych wysiłkach fizycznych i diecie wysokocukrowej z powodu zwiększonego wydalania chromu z moczem.
Średnie zapotrzebowanie wynosi 0,05 do 0,2 mg.
Selen
Selen wraz z witaminą E (jest naszym przeciwutleniaczem) stabilizuje błony komórkowe i chroni przed nowotworam. Selen pomaga w usuwaniu z organizmu toksycznych metali ciężkich. Selen jest niezbędny do prawidłowego wzrostu, płodności i w zapobieganiu różnym schorzeniom, odgrywa ważną rolę w przekazywaniu impulsów nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym.
Niedobór selenu wiąże się głównie z uszkodzeniem mięśnia sercowego (choroba Keshan) i z chorobami układu kostnego (choroba Kashin-Becka). Ostatnio ukazuje się coraz więcej doniesień o związku między niedoborem selenu a schorzeniami nowotworowymi, jak również chorobami układu krążenia. Niedobory selenu mogą powodować: osłabienie, choroby wątroby i trzustki, bladość, dolegliwości mięśniowe, dolegliwości stawowe, łamliwe paznokcie, oznaki starzenia się, podatność na zakażenia, zaburzenia czynności serca, zaburzenia widzenia, częste przeziębienia.
Nadmiar selenu powoduje: nadwrażliwość, łysienie, uszkodzenia skóry oraz paznokci, nudności i wymioty.
Źródło: selen znajduje się w rybach morskich, w wołowej lub cielęcej wątrobie, mąkach z pełnego przemiału, w drożdżach, czosnku, grzybach, kukurydzy i zielonym groszku.
Zapotrzebowanie: 60-75µg na dobę  
Jod
Jest niezbędny dla prawidłowego działania tarczycy. Jod wpływa na tarczycę będąc składnikiem produkowanych przez nią hormonów: tyroksyny i trójjodotyroniny, które regulują przemiany energetyczne, wzrost, rozmnażanie, syntezę białek, rozwój i pracę mózgu oraz układu nerwowego. Pomaga w utrzymaniu zdrowej skóry, włosów, paznokci i zębów.
Niedobór jodu prowadzi do niedoczynności tarczycy i powstania na szyi wola endemicznego. Co prowadzi do: zmęczenie i brak energii, zaburzenia pamięci i sprawności intelektualnej, depresję, dreszcze, bóle stawów, upośledzenie słuchu, wypadanie włosów, podatność na przeziębienia i infekcje dróg oddechowych, objawy przyspieszonego starzenia się, przyrost masy ciała. Stany niedoboru jodu w okresie ciąży mogą prowadzić do niedorozwoju płodu, zarówno fizycznego jak i umysłowego, zwanego kretynizmem.
Nadmiar doprowadza do nadczynności tarczycy i powstawanie wola. Co prowadzi do m.in. przyspieszenia pracy serca, niepokoju i wytrzeszczu oczu.
Źródło: bogatym źródłem jodu są ryby morskie, owoce morza oraz sól nie oczyszczona lub jodowana, drożdże, morszczyn, cebula.
Zapotrzebowanie: dobowe zapotrzebowanie na jod jest bardzo małe, ok. 200 mikrogramów, w ciągu całego życia potrzeba zatem zaledwie kilka gramów jodu.
Kobalt
Kobalt występuje w większości tkanek, jednak największe jego ilości znajdują się w wątrobie, nerkach i kościach. Kobalt w organizmie występuje głównie pod postacią witaminy B12. Jony kobaltu stymulują biosyntezę erytrocytów glikoproteiny regulującej u człowieka tworzenie krwinek czerwonych.
Niedobór występuje dość powszechnie, rzadko więc mamy do czynienia z przypadkami jego niedoboru. Niedobór kobaltu ściśle wiąże się z niedoborem witaminy B12, objawia się: niedokrwistością, dezorientacją, zmiennością nastrojów, pobudzeniem, zaburzeniami widzenia, halucynacji. Niedobory kobaltu pojawiają się często u wegetarianów nie spożywających żadnych produktów mięsnych i mlecznych.
Nadmiar kobaltu występuje rzadko. Najczęściej może on nasilać czynność tarczycy i szpiku kostnego co powoduje nadmierną produkcję czerwonych ciałek krwi.
Źródło: największe ilości kobaltu znajdują się w wątróbce, cynaderkach, burakach, mleku, ostrygach i mięczakach. Duża ilość kobaltu nieorganicznego może występować w niektórych rodzajach piwa, do których dodaje się kobalt, w celu ograniczenia ich nadmiernego pienienia się.
Zapotrzebowanie na kobalt jest niewielkie i wynosi około 2 miligramów roczne.
Żelazo
Najważniejszą jego funkcja w organizmie polega na udziale w syntezie hemoglobiny i mioglobiny. Do funkcji żelaza należy udział w procesach które decydują o przebieganiu procesów życiowych w komórkach. Ponadto zapewnia on odporność immunologiczną organizmu.
Niedobór powoduje zaburzenia w wytwarzaniu hemoglobiny i krwinek czerwonych co prowadzi do niedokrwistości. Oprócz tego, na skutek niedotlenienia tkanek, zimniejsza się sprawność fizyczna i umysłowa. Skutkiem niedoboru żelaza m. in. spadek odporności immunologicznej organizmu.
Nadmiar może prowadzić do zatrucia, którego objawami są wymioty i biegunka oraz uszkodzenie jelit.
Źródło podroby(wątroba, nerki),czerwone mieso ,suche nasiona strączkowe ,natka pietruszki, mleko i jego produkty, ziemniaki, ryby.
Zapotrzebowanie 18-26mg-kobiety i 15mg- mężczyźni na dobę 
Fluor
Chroni przed zęby przed próchnicą. Przyczynia się do prawidłowej mineralizacji tkanki zębowej, dzięki czemu szkliwo jest odporne na działanie kwasów. Zmniejsza ilość szkodliwych kwasów w jamie ustnej.
Niedobór prowadzi do próchnicy zębów oraz osteoporoza.
Nadmiar fluoru może być groźny prowadzi do fluoryzacji zębów (matowość szkliwa i białe plamki na zębach) i fluorozą kości (nadmierne uwapniania kości).
Źródło herbata, ryby morskie, owoce morza, rośliny kapustne, fluorowana woda pitna, pasta do zębów.
Zapotrzebowanie 1,5-4,0mg na dobę.
Cynk
Jest on aktywatorem wielu enzymów m. in. enzymy trawienne. Uczestniczy on więc w przyswajaniu pożywienia i przemianach zwartych w nim węglowodanów, tłuszczów, białek, a także alkoholu. Zapewnia on prawidłową pracę przysadki mózgowej, wpływa na produkcję tyroksyny, insuliny oraz testosteronu. Decyduje on o odczuwaniu smaku i zapachu, ułatwia gojenie ran oraz wpływa na odporność.
Niedobór u dzieci i młodzieży prowadzi do zahamowania wzrostu i niedorozwoju płciowego oraz zmian skórnych. U dorosłych objawia się gorszą regeneracją tkanek, łysieniem oraz zmniejszona odpornością, kurzą ślepotą i częściową utratą smaku i węchu.
Nadmiar wymioty spowodowane podrażnieniem żołądka, ból brzucha, biegunka, drżenie, ból głowy
Źródło ostrygi, mięso (wątróbka), kasza gryczana, orzechy, nasiona słonecznika, ryby
Zapotrzebowanie 13-21mg- kobiety, 16mg- mężczyźni na dobę 
Mangan
Jest on aktywatorem wielu enzymów, m. in. biorących udział w przemianach węglowodanów i białek, w likwidacji wolnych rodników. Jest niezbędny w procesie wytwarzania chrząstek, decyduje o stanie tkanki kostnej i łącznej.
Niedobór jest przyczyna odwapnienia kości, zwiększonego stężenia cholesterolu i glukozy we krwi.
Nadmiar obserwuje się bardzo rzadko, najbardziej narażeni na nadmiar są górnicy pracujący w kopalniach manganu. Zatrucie manganem może doprowadzić do zaburzeń psychicznych oraz może ograniczać przyswajanie w przewodzie pokarmowym, żelaza, wapnia, cynku, miedzi i magnezu. Niebezpieczny jest fakt, iż nadmiar manganu może doprowadzić do zwiększonego rozpadu erytrocytów.
Źródło orzechy, produkty zbożowe z pełnego przemiału, otręby pszenne, ryżowe, fasola, groch, czekolada, herbata-napar, kapusta
Zapotrzebowanie 2-5mg na dobę.
Miedź
Jest pierwiastkiem śladowym występującym w całym organizmie. Miedź wchodzi w skład wielu enzymów i bierze udział w wielu procesach przemian metabolicznych. Pomaga rozprowadzić żelazo w organizmie. Uczestniczy w powstawaniu kolagenu i elastyny.
Niedobór prowadzi do utrudnienia we wchłanianiu żelaza, może powodować niedokrwistość u dzieci, kobiet w ciąży i matek karmiących.
Nadmiar może prowadzić do wystąpienia choroby Wilsona, w której miedź gromadzi się w wątrobie, mózgu, nerkach, co powoduje szkodzenie ich struktur.
Źródło wątroba, ostrygi, zielone warzywa, ryby, pełne ziarna zbóż, orzechy, nasiona roślin strączkowych.
Zapotrzebowanie 2,0-2,7mg- kobiety, 2,0-2,5mg – mężczyźni na dobę.
|
