Sześćdziesiąt lat temu - 10 grudnia 1948 roku, Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło Powszechną Deklarację Praw Człowieka, jeden z najważniejszych dokumentów dotyczących praw człowieka i pierwszy tego rodzaju dokument przyjęty przez społeczność międzynarodową.  Na pamiątkę tego wydarzenia rokrocznie 10 grudnia jest obchodzony na całym świecie jako Dzień Praw Człowieka.

Awers monety okolicznościowej bitej w srebrze przez NBP o nominale 10zł
w 50 rocznicę uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona została przez Zgromadzenie Ogólne ONZ  w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu. Prace  nad nią trwały od roku 1947, a nad  jej uchwaleniu zaważyły wydarzenia drugiej wojny światowej.  Po wyjściu na jaw zbrodni  nazistowskich Niemiec uznano, że Karta Narodów Zjednoczonych jedynie ogólnie formułuje prawa człowieka, dlatego też na konferencji w San Francisco wysunięto propozycję utworzenia karty praw człowieka.

Twórcy Powszechnej Deklaracja Praw Człowieka
Eleanor Roosevelt i John Peters Humphrey

Jej opracowaniem zająć się miała Komisja Praw Człowieka powołana przez Radę Gospodarczą i Społeczną ONZ.  Główną rolę w tworzeniu Deklaracji odegrali Kanadyjczyk John Peters Humphrey (wówczas Dyrektor Wydziału Praw Człowieka w Sekretariacie ONZ), René Cassin z Francji, Eleanor Roosevelt (wdowa po prezydencie Stanów Zjednoczonych Franklinie Delano Roosevelcie), Charles Malik z Libanu oraz Peng-chun Chang z Chin.

Twórcy Powszechnej Deklaracja Praw Człowieka
Eleanor Roosevelt i René Samuel Cassin (pierwszy z prawej)

Deklarację przyjęto bez głosu sprzeciwu. Wstrzymało się od głosu osiem krajów: Arabia Saudyjska, RPA oraz państwa komunistyczne, w tym Polska. Ponieważ Deklaracja została przyjęta jako rezolucja, nie miała wiążącego charakteru. Mimo to Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych wezwało Państwa Członkowskie do opublikowania tekstu Deklaracji i do "spowodowania, aby Deklaracja była rozpowszechniana, pokazywana, czytana i objaśniana przede wszystkim w szkołach i innych instytucjach oświatowych, wszędzie bez względu na status polityczny kraju lub terytorium".

W momencie powstania Deklaracja była jedynie standardem - jako rezolucja Zgromadzenia Ogólnego nie tworzyła prawa międzynarodowego. W tej chwili większość prawników zajmujących się prawem międzynarodowym uważa ją za prawo zwyczajowe, z czego wnioskują jej powszechne obowiązywanie. Na bazie Deklaracji w 1966 roku uchwalono Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka, które jako umowy międzynarodowe od początku obowiązywały wszystkie Państwa - Strony. Mimo, że od jej uchwalenia upłynęło już sześćdziesiąt lat Deklaracja do dziś jest podstawą systemu ochrony praw człowieka ONZ.

Twórcy Powszechnej Deklaracja Praw Człowieka
Eleanor Roosevelt i Peng-chun Chang

Jako ciekawostkę można podać fakt, iż  Powszechna Deklaracja Praw Człowieka została wpisana do Księgi Guinnessa jako najczęściej tłumaczony dokument na świecie. Deklaracja została przetłumaczona na 360 języków. Istnieje w sześciu oficjalnych językach ONZ: arabskim, chińskim, angielskim, francuskim, rosyjskim i hiszpańskim, którymi posługują się miliardy ludzi. Została przetłumaczona także na tak rzadki język
jak pipil, którym posługuje się 50 osób w Salwadorze i Hondurasie, kirundi używany w Burundi, czy też yao w Malezji.

Eleanor Roosevelt z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka

10 grudnia 2007 roku ONZ rozpoczęła roczną kampanię pod hasłem "godność i sprawiedliwość dla wszystkich", aby upamiętnić 60 rocznicę uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.  Z kampanią upamiętniającą tą ważną rocznicę  związane jest logo, które przedstawia sylwetkę ludzką z rozpostartymi ramionami. Czerwono - żółta kolorystyka symbolizuje wyzwolenie i równość. Kolor żółty jest znakiem pokoju i
ciepła, a czerwień to równość. Sylwetka usytuowana jest na tle bryły, która symbolizuje prawa człowieka. Ziemista czerwień bryły oznacza, że prawa człowieka są kamieniem węgielnym i wspólnym dziedzictwem ludzkości.

Zapraszam do zapoznania się z treścią tego ważnego dokumentu w następnym artykule

Wojciech Brański