Poniżej przedstawione zostały sylwetki 5 polityków,

uznawanych za założycieli Unii Europejskiej:

Robert Schuman

Robert Schuman urodził się 29 czerwca 1886 w Luksemburgu, jednak jego rodzice pochodzili z Lotaryngii, dokąd wrócili wkrótce po narodzinach dziecka. Lotaryngia należała wówczas do Niemiec i Schuman odebrał niemieckie wykształcenie – ukończył prawo na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Gdy po I wojnie światowej Lotaryngię przywrócono Francji, Schuman aktywnie włączył się do francuskiego życia politycznego. W roku 1919 po raz pierwszy zdobył mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego (fr. Assemblee Nationale). Pracował jako parlamentarzysta do roku 1940, kiedy Rząd Vichy umieścił go w areszcie domowym. Rok później Schuman uciekł z aresztu i przyłączył się do ruchu oporu. Walka z nazizmem dała mu duży autorytet, na tle innych polityków oskarżanych o kolaborację z Niemcami. Po II wojnie światowej ponownie zasiadał we francuskim Zgromadzeniu Narodowym. W latach 1946–1947 pełnił funkcję ministra finansów, a następnie z ramienia Ludowego Ruchu Republikańskiego w okresie od 24 listopada 1947 do 26 lipca 1948 pełnił funkcję Premiera Francji. Na krótko objął ten urząd ponownie 5 września 1948, ale sprawował go tylko tydzień, gdyż jego zwolennikom nie udało się uzyskać stabilnej większości w parlamencie. W okresie 1948–1953 był ministrem spraw zagranicznych kilku kolejnych francuskich gabinetów.

Uważany jest za jednego z Ojców Europy. W jego koncepcji zjednoczonej Europy myślą przewodnią była konieczność zbliżenia francusko-niemieckiego jako niezbędnego warunku europejskiej współpracy. Schuman pisał, że „dzieło zjednoczenia europejskich narodów wymaga przezwyciężenia liczącej kilkaset lat wrogości pomiędzy Francją a Niemcami, a nawet więcej: u początku tego dzieła stanąć musi pojednanie pomiędzy Francją a Niemcami”.

W maju 1950 roku Schuman, we współpracy z Jeanem Monnetem i kanclerzem Niemiec Konradem Adenauerem doprowadził do porozumienia między Francją a Niemcami w sprawie wspólnego zarządzania przemysłami stalowym i węglowym na terenie Zagłębia Ruhry. W ten sposób powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali, której następcą jest dzisiejsza Wspólnota Europejska. Deklarację Schumana podpisano 9 maja 1950 roku – dla upamiętnienia tego dnia 9 maja obchodzony jest jako Dzień Europy. W latach 1958 - 1960 Robert Schuman był przewodniczącym Parlamentu Europejskiego.

Zmarł 4 września 1963 roku w swoim wiejskim domu w Scy-Chazelles 5 km od Metz. Początkowo został pochowany na miejscowym cmentarzu; potem jego prochy przeniesiono do kaplicy templariuszy stojącej naprzeciw jego domu. Kościół katolicki rozpoczął 14 maja 2004 proces beatyfikacyjny Roberta Schumana.

Jean Monnet

Jean Monnet urodził się 9 listopada 1888 roku w Cognac, w rodzinie handlarza koniakiem. W wieku 16 lat zrezygnował z egzaminów wstępnych na studia we Francji i wyjechał do Londynu, gdzie studiował biznes i język angielski. Potem wielokrotnie podróżował w interesach po całej Europie. W 1914 roku Monnet został z powodu stanu zdrowia uwolniony od służby wojskowej, ale podjął się pracy nad rozwiązaniem żywotnego dla aliantów problemu organizacji dostaw wojskowych, której nieskuteczność mogła zagrozić wynikowi wojny. Monnet zaproponował plan koordynacji
zasobów wojennych Francji i Anglii, który został zaakceptowany przez władze wojskowe obu krajów. Jego działalność na tym polu była skuteczna, a jego praca przyczyniła się w niemałym stopniu do wygrania wojny przez aliantów. Dzięki temu sukcesowi, w wieku 31 lat Monnet został mianowany sekretarzem generalnym utworzonej w 1919 Ligi Narodów. Po kilku latach, rozczarowany Ligą i jej nieskutecznym systemem jednomyślności w podejmowaniu decyzji, zrezygnował w 1923 ze stanowiska i zajął się ponownie rodzinnym biznesem, który przeżywał w tym czasie kłopoty.

Później, jako międzynarodowy finansista, okazał swoją skuteczność w przywracaniu ekonomicznych podstaw szeregu krajów Europy Środkowej i Wschodniej, stabilizując m.in. w 1927 polskiego złotego, a rok później rumuńskiego leja. W 1929 założył i prowadził Bancamerica-Blair, bank w San Francisco, a w latach 1934-1936 pracował w Chinach nad organizacyjną i ekonomiczną stroną budowy chińskiej sieci kolejowej.

Po wybuchu II wojny światowej Monnet ponownie zajął się koordynacją wojennego potencjału produkcyjnego Francji i Anglii. W grudniu 1939 roku w tym celu wyjechał do Londynu. Gdy Francja upadła w czerwcu 1940, zainspirował de Gaulle'a i Churchilla do przyjęcia planu swoistej unii obu krajów, aby umożliwić im przeciwstawienie się nazizmowi.

W sierpniu 1940 Monnet został wysłany przez rząd brytyjski do USA, jako członek brytyjskiej rady do spraw dostaw wojennych, gdzie został doradcą prezydenta Roosevelta. Przekonany, że Ameryka może być "arsenałem demokracji", przekonał prezydenta do uruchomienia programu masowej produkcji uzbrojenia. Wkrótce potem, w 1941, Roosevelt uruchomił Victory Plan (Plan Zwycięstwa), który oznaczał faktyczne przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wspólnego wysiłku wojennego.

Po wojnie brytyjski ekonomista John Maynard Keynes miał powiedzieć, że dzięki swoim działaniom koordynacyjnym Monnet prawdopodobnie skrócił czas trwania wojny o rok. Po wyzwoleniu Monnet zaproponował rządowi francuskiemu globalny plan modernizacji i rozwoju ekonomicznego. Wyznaczony przez de Gaulle'a na komisarza planowania, nadzorował plan ożywienia francuskiej gospodarki. W tym czasie zauważył, że tarcia między Francją i Niemcami w sprawie kontroli nad Zagłębiem Ruhry, ważnym regionem produkcji węgla i stali, przybrały niebezpieczne rozmiary, grożące wręcz wrogimi działaniami wojskowymi, jak po I wojnie światowej. Zaproponował wtedy ideę Wspólnoty Europejskiej, którą 9 maja 1950 przedstawił w imieniu francuskiego rządu minister spraw zagranicznych Robert Schuman (deklaracja Schumana). Miała ona prowadzić do utworzenia francusko-niemieckiej kontroli nad produkcją węgla i stali, za pośrednictwem tzw. High Authority (Wysoka Władza), będąc zarazem otwartą na kraje trzecie. Wkrótce potem pozytywnie odniosły się do propozycji Niemcy Zachodnie, Belgia, Luksemburg i Holandia. Wielka Brytanii, pomimo zaproszenia, nie przystąpiła do umowy, kierując się względami narodowej suwerenności gospodarczej. Pierwszym prezydentem High Authority został Monnet.

W 1955 r. Monnet założył Action Committee for the United States of Europe, mający ożywić ideę budowy wspólnej Europy. Pierwszym skutkiem było powstanie w 1958 r. na bazie Traktatów Rzymskich Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (tzw. Wspólny Rynek), potem Wspólnoty Europejskiej (1967) z jej ciałami. W 1973 r., już po śmierci kontestującego udział Wielkiej Brytanii de Gaulle'a, do wspólnoty przystąpiła Wielka Brytania. W 1974 r. powstała Rada Europejska, w 1979 r. Europejski System Monetarny i w tym samym roku Parlament Europejski.

Po przejściu na emeryturę, Monnet napisał w swoim domu w Houjarray pamiętniki. W 1976 szefowie rządów Wspólnoty Europejskiej przyznali mu, jako pierwszemu, tytuł Honorowego Obywatela Europy. Zmarł 16 marca 1979 roku, w wieku 91 lat. Jego prochy zostały złożone w paryskim Panteonie.

Konrad Adenauer urodził się 5 stycznia 1876 w Kolonii. Był trzecim dzieckiem, spośród pięciorga, sekretarza Sądu Apelacyjnego w Kolonii (Naczelnego Sądu Krajowego) i późniejszego radcy kanclerskiego Johanna Konrada Adenauera i jego małżonki Heleny z d. Scharfenberg. 5 marca 1894 zdał Konrad maturę w gimnazjum (Apostelgymnasium) w Kolonii, potem studiował nauki prawnicze i wiedzę o państwie (gospodarkę narodową) na uniwersytetach we Fryburgu i Monachium. Był członkiem katolickich organizacji studenckich, z którymi utrzymywał związki w ciągu całego swojego życia.

W latach 1897 i 1901 zdał egzaminy państwowe jako prawnik. Ze względów zdrowotnych nie musiał odbywać służby wojskowej. W 1905 r. ożenił się z Emmą Weyer, wchodząc w ten sposób do wyższych sfer Kolonii. Jego pierwsza żona zmarła przedwcześnie w 1916 r. w wieku 36 lat. W 1919 r. ożenił się ponownie. Jego drugą żoną była Augusta Zinser. Z obu małżeństw miał 8 dzieci.

W latach 1901-1906 był asesorem sądowym przy prokuraturze w Kolonii, przedstawicielem kancelarii adwokackiej radcy prawnego Hermanna Kausen przy Krajowym Sądzie Najwyższym w Kolonii, sędzią pomocniczym Sądu Krajowego w Kolonii. W 1906 r. przystępuje do Partii Centrum i jeszcze w tym samym roku zostaje wybrany na radnego miasta Kolonii. W 1909 r. zostaje wybrany na pierwszego radnego i tym samym zastępcę nadburmistrza Kolonii. W 1917 r. zostaje wybrany na nadburmistrza Kolonii, i staje się w ten sposób najmłodszym wtedy burmistrzem (41 lat) dużego niemieckiego miasta (ponad 700 000 mieszkańców), na którym to stanowisku trwał niezagrożony do 1933 r.

Konrad Adenauer odznaczał się jako nadburmistrz podczas I wojny światowej niezwykłą dalekowzrocznością i już dość wcześnie uważał wojnę za przegraną. Podczas kiedy inni cieszyli się zwycięstwami, on sam zaczyna gromadzić żywność dla ludności, głównie kaszę. Po zakończeniu wojny mieszkańcy Kolonii mieli dzięki temu co jeść i nazywali Adenauera "Kaszowcem" (Graupenauer). Zlecił likwidację pierścienia umocnień wokół miasta (jako zbędnych) i założenie na ich miejscu terenów zielonych. Spowodował reaktywację Targów Kolońskich i Uniwersytetu Kolońskiego, oraz ich rozbudowę. Znaczący był jego udział w utworzeniu zakładów Forda i w budowie wspaniałych obiektów komunikacyjnych, jak np. mostu Mühlheim i autostrady Kolonia – Bonn w 1932 r., pierwszej autostrady niemieckiej. W 1928 r. otwarł pierwszą światową wystawę prasową "Pressa" w Kolonii.

Po przejęciu władzy przez nazistów w 1933 r. skończyła się jego kariera polityczna. Musiał się nawet obawiać o życie swoje i żony. 6 lutego przeciwstawił się jako prezydent Rady Stanu centralizacji politycznej i tym samym rozwiązaniu parlamentu krajowego Prus. 19 listopada odmówił przyjęcia przybywającego z mową wyborczą z Berlina do Kolonii kanclerza III Rzeszy, Adolfa Hitlera, i nakazał zdjąć z mostu Deutza wywieszone tam sztandary ze swastykami. W wyniku wyborów komunalnych 12 marca i z powodu braku "politycznej wiarygodności" stracił swój urząd nadburmistrza, a wkrótce także stanowisko prezydenta Rady Stanu. Zarzucano mu publicznie wykroczenia służbowe. Jego dom został zarekwirowany, a jego życie było w niebezpieczeństwie. Na faszystowskich afiszach wyborczych wypisywano hasło: "Adenauera pod ścianę!". Schronił się w opactwie Maria Laach w górach Eifel gdzie był goszczony przez swego kolegę szkolnego i opata Herwegena przez rok by w kwietniu 1934 r. wprowadzić się z żoną do domu w Neubabelsbergu, przedmieściu Poczdamu. 30 czerwca 1934 został aresztowany w związku z puczem Röhma, jednak po 2 dniach został znowu zwolniony. W następnych latach często zmieniał miejsce pobytu i ukrywał się okazjonalnie u przyjaciół. W 1937 r. uzyskał po upartej walce emeryturę i odszkodowanie za swój zarekwirowany dom, dzięki czemu zbudował dom w Rhöndorfie. Działacze różnych grup ruchu oporu, głównie katoliccy, starali się go pozyskać dla siebie, on jednak wszystkim odmawiał, ponieważ nie wierzył w powodzenie działań antyfaszystowskich w Niemczech.

Konrad Adenauer razem z żoną był po nieudanym zamachu na Hitlera znowu zagrożony. Został aresztowany 23 sierpnia i dostał się do obozu koncentracyjnego na terenach targowych Kolonii. Żona także została aresztowana. Z końcem września udało mu się zbiec, ale wkrótce potem został ponownie ujęty i jako pojedynczy więzień został zamknięty w więzieniu Gestapo w Brauweiler (gmina w powiecie Kolonia), ale był tam traktowany stosunkowo łagodnie. Jego syn Max uzyskał umorzenie aresztu ojca, ponieważ w Berlinie nie było żadnych dowodów przeciwko niemu. 26 listopada 1944 opuścił więzienie Gestapo, nie wolno mu jednak było przebywać w Kolonii. Koniec wojny zastał go wraz z już wcześniej zwolnioną i ciężko chorą żoną w domu w Rhöndorfie, który to dom znalazł się pod ostrzałem artyleryjskim i został poważnie uszkodzony.

W maju 1945 r. 69-letni Adenauer został wyznaczony przez amerykański rząd wojskowy ponownie na stanowisko nadburmistrza Kolonii. 2 września 1945r. został członkiem-założycielem i członkiem zarządu Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDP) w Nadrenii. Po przejęciu Kolonii przez brytyjskie władze okupacyjne został jednak zwolniony 6 października 1945 z powodu "nieprzydatności na urzędzie", i nie wolno mu
było uprawiać działalności politycznej. W przeciwieństwie do Amerykanów, Brytyjczycy mieli bardzo negatywny stosunek zarówno do Adenauera, jak i Niemców w ogóle.

Wymuszona przez nazistów, a potem przez władze brytyjskie bezczynność nie położyła jednak kresu jego politycznej pasji. Warunki uległy zmianom i w 1949 r. w wieku 73 lat wznowił swoją niezwykłą karierę jako pierwszy kanclerz Republiki Federalnej Niemiec.

W 1947 r. zapadła decyzja o realizacji tzw. planu Marshalla. Były nim objęte także zachodnie strefy okupacyjne Niemiec. Powstała Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej z siedzibą w Paryżu. Europejscy beneficjenci planu Marshalla musieli współpracować. W 1954 r. upadł wprawdzie na skutek sprzeciwu francuskiego Zgromadzenia Narodowego projekt budowy Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EVG), ale Stany Zjednoczone postarały się o włączenie RFN do NATO. Związki gospodarcze natomiast pogłębiały się dzięki powstałej w 1951r. Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, której jednym z patronów politycznych był Adenauer, a będącej poprzedniczką Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, dzisiejszej Unii Europejskiej.

Adenauer tworzył swoją wizję przyszłych Niemiec, przewidując, że sojusz Rosji i mocarstw zachodnich nie potrwa długo – w czym dostrzegł szansę odbudowy państwa niemieckiego, a nawet późniejszego jego zjednoczenia. Jego zadaniem politycznym było zapobieżenie skomunizowaniu całych Niemiec. Konsekwentnie nie uznawał NRD i polskiej granicy zachodniej na Odrze i Nysie Łużyckiej Ze względu na politykę kwestionowania granicy Polski, remilitaryzację Zachodnich Niemiec oraz udzielenie amnestii dla byłych nazistów, był odbierany negatywnie w Polsce. Często prezentowano zdjęcie Adenauera w płaszczu krzyżackim (został pasowany na honorowego rycerza zakonu 10 marca 1958), które symbolizowało jego stosunek do niemiecko-polskich relacji.

W 1963 r. ze względu na podeszły wiek Adenauer ustąpił ze wszystkich funkcji państwowych. Zmarł 19 kwietnia 1967 w Rhöndorf koło Bonn.

Alcide De Gasperi urodził się 3 kwietnia 1881 roku w Pieve Tesino (region Trentino). Na życiową formację przyszłego premiera Włoch, jako człowieka i polityka, ogromny wpływ wywarła historia i kultura jego ziemi rodzinnej. Przed pierwszą wojną światową jego strony rodzinne należały do Austrii. Ludność była włoska, przywiązana do swojej mowy, wiary i obyczajów, ale wpływy niemieckie były widoczne. Bycie Włochem w Trentino zakładało oczywiście pryncypialną opozycję wobec władzy austriackiej. Oznaczało też jednocześnie codzienny kontakt z odmienną kulturą i sposobność dialogu z jej przedstawicielami. Nabyta od dzieciństwa dwujęzyczność pomagała postrzegać świat kultury niemieckiej inaczej, aniżeli tylko w kategoriach obcości i wrogości.

Trentino było krajem na wskroś katolickim, a liczne i wpływowe duchowieństwo rozwijało działalność nie tylko w życiu duchowym, ale również społecznym i kulturowym. De Gasperi już jako uczeń arcybiskupiego gimnazjum św. Apostołów związał się z ruchem chrześcijańsko-społecznym.

Następnie studiował filozofię, literaturę oraz historię w Wiedniu, gdzie w 1905 roku uzyskał doktorat. Bardzo wcześnie zaangażował się w działalność polityczną, m.in. jako dziennikarz diecezjalnej gazety „La Voce Cattolica”, którą przemianował na „Il nuovo Trentino”. W 1911 roku został wybrany posłem swojej prowincji do parlamentu austriackiego. Gdy po upadku monarchii habsburskiej południowy Tyrol i Trentino przeszły do Włoch, De Gasperi wraz z ks. Luigi Sturzo założył katolicką partię ludową. Po rozwiązaniu partii w listopadzie 1926 r. jako przeciwnik faszyzmu został skazany na cztery lata więzienia i osadzony w rzymskim Regina Coeli. Zwolniony po trzech latach na interwencję papieża Piusa IX, pracował m.in. w Bibliotece Watykańskiej. W czasie okupacji niemieckiej pracował w ruchu oporu.

Po wyzwoleniu Rzymu przez aliantów 5 czerwca 1944 roku został ministrem bez teki. Wkrótce potem, na pierwszym po wojnie kongresie Chrześcijańskiej Demokracji, został wybrany jej sekretarzem generalnym. W grudniu 1944 roku objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w dwóch kolejnych rządach, a w latach 1945- 53 był premierem. Prowadził skuteczną politykę gospodarczą. W 1948 roku doprowadził do traktatu pokojowego z aliantami i jego ratyfikacji. Przede wszystkim jednak za jego rządów Włochy stały się jedną z sił napędowych w stopniowym jednoczeniu Europy.

Zaproszony do udziału w Konferencji Katolickiej w Brukseli w listopadzie 1948 roku De Gasperi przedstawił proces jednoczenia Europy jako budowanie zapory przeciwko wywrotowym działaniom partii komunistycznych i zagrożeniu sowieckiemu. Konfrontacja z komunizmem rodzimym i międzynarodowym utwierdziła go, podobnie jak innych współczesnych mu polityków, w przekonaniach europejskich. Jednak, jak wynika z jego pism i licznych wystąpień publicznych, zasadnicza motywacja była znacznie szersza. Chodziło mu bowiem o nawiązanie do inspirowanego przez chrześcijaństwo ideału jedności i przypomnienie, że chrześcijaństwo stanowiło jeden z fundamentalnych czynników, które ukształtowały Europę.

Chodziło mu również o nieodwracalne utwierdzenie demokracji pluralistycznej we Włoszech oraz innych krajach Europy zachodniej, a także o skupienie młodych pokoleń wokół ideałów pokoju, braterstwa i współpracy między narodami. Jednoczenie Europy De Gasperi pragnął godzić i harmonizować ze współpracą atlantycką.

Wiele czynników leży u podstaw „europejskości” De Gasperiego. Wypływała ona przede wszystkim z jego przekonań religijnych a także  z doświadczenia, które przyniósł mu udział w życiu politycznym wielonarodowej monarchii Habsburgów. Była też rezultatem głębokiej refleksji nad przyczynami pierwszej i drugiej wojny światowej, nad możliwościami zapobieżenia podobnym katastrofom w przyszłości. Zadomowiony w niemieckiej kulturze i historii, był przekonany - podobnie jak Robert Schuman - że izolowane Niemcy będą niebezpieczne. Dlatego, po utworzeniu w 1949 roku Republiki Federalnej Niemiec, Włochy były pierwszym państwem, które nawiązało z nią stosunki dyplomatyczne, a De Gasperi - pierwszym szefem rządu, który złożył oficjalną wizytę w Bonn.

Nadzieję na integrację europejską pokładał przede wszystkim w instytucjach typu „wspólnotowego”. Był współinicjatorem utworzonej w 1949 roku Rady Europy  a gdy 9 maja 1950 roku ogłoszona została historyczna deklaracja Roberta Schumana, już następnego dnia Włochy zgłosiły gotowość udziału w jego projekcie i weszły w skład szóstki państw, które powołały do życia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWS).

Wkrótce po ustąpieniu ze stanowiska premiera w 1953 roku zasiadł we Wspólnym Zgromadzeniu EWWS, które 11 maja 1954 roku wybrało go swoim, drugim z kolei, przewodniczącym. Jego poprzednikiem był wybrany 11 września 1952 roku belgijski socjalista Paul-Henri Spaak (1899-1972), który przeszedł do rządu swego kraju.

Alcide De Gasperi zmarł 19 sierpnia 1954 r. w Sella di Valsugana w Trentino. Został pochowany w rzymskiej bazylice św. Wawrzyńca. Już wkrótce po śmierci powszechnie mówiono, że zmarł w opinii świętości. Tego samego zdania był ówczesny patriarcha Wenecji kard. Angelo Roncalli (późniejszy papież Jan XXIII). Wskazywał on, że proces beatyfikacyjny ukazałby w pełnym świetle cnoty, jakimi w życiu kierował się polityk „inspirowany biblijną wizją życia, służbą Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie”. Osobę i dzieło De Gasperiego wysoko oceniał też papież Jan Paweł II. Proces beatyfikacyjny Alcide De Gasperiego rozpoczął się na szczeblu diecezjalnym 29 kwietnia 1993 roku w Trydencie za aprobatą prefekta Kongregacji ds. Świętych kard. Angelo Feliciego.

Paul-Henri Spaak urodził się 25 stycznia, 1899 w Schaarbeek w Belgii.. Ukończył prawo na Uniwersytecie w Brukseli i w 1920 roku został członkiem socjalistycznej Belgijskiej Partii Pracy. W 1932 roku został wybrany deputowanym do parlamentu. W 1935 roku został po raz pierwszy ministrem transportu w rządzie premiera Paula Van Zeelanda. Od lutego 1936 do maja 1938 roku sprawował funkcję ministra spraw zagranicznych w drugim gabinecie premiera Van Zeelanda. 15 maja 1938 został mianowany premierem Belgii. Funkcję sprawował do 20 lutego 1939 roku. W czasie drugiej wojny światowej w latach 1939-1945 był ministrem spraw zagranicznych w rządzie Huberta Pierlota na uchodźstwie w Anglii. Po zakończeniu II wojny światowej wielokrotnie sprawował urząd premiera oraz ministra spraw zagranicznych Belgii.

Przed wybuchem drugiej wojny światowej był zwolennikiem "polityki niepodległościowej" Belgii. W czasie uchodźstwa w Londynie, starał się stworzyć współpracę regionalną między Holandią, Luksemburgiem a Belgią. W sierpniu 1949 roku został wybrany na pierwszym posiedzeniu przewodniczącym Rady Europy. Od 1952 do 1953 był przewodniczącym Zgromadzenia Ogólnego Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.
W 1955 roku w czasie konferencji przywódców europejskich w Mesynie, został mianowany przewodniczącym roboczej komisji, mającej opracować raport dotyczący stworzenia podstaw wspólnego rynku europejskiego. Raport komisji, nazwany od jego nazwiska "Raportem Spaaka", został podpisany 25 marca 1957 jako Traktaty Rzymskie Wspólnoty Europejskiej. Pozycja, jaką stworzył sobie Spaak w początkowych stadiach Wspólnoty Europejskiej, pozwala wpisać go w poczet ojców-założycieli Unii Europejskiej.

Innym polem działalności Spawka było aktywne uczestnictwo na forum  Organizacji Narodów Zjednoczonych - w 1945 roku został wybrany przewodniczącym pierwszej sesji Zgromadzenia Ogólnego oraz Sojuszu Północnoatlantyckiego -  w 1956 roku został wybrany sekretarzem generalnym tej organizacji. Sprawował tę funkcję od 1957 do 1963 roku.

Wycofał się z polityki w 1966 roku. Był członkiem Belgijskiej Akademii Królewskiej Literatury i Języka Francuskiego. W 1969 roku wydał swoje wspomnienia zatytułowane Combats inachevés ("Niedokończona walka"). Zmarł 31 lipca 1972 roku w wieku 73 lat w swoim domu w Braine-l'Alleud blisko Brukseli.

opracował mgr Wojciech Brański