Pierwsza wzmianka o miejscowości Kętrzyn pochodzi z 1342 r. Na skraju puszczy, przy pruskiej osadzie Rast, krzyżacy wybudowali drewnianą strażnicę nazwaną Rastenburg. Znajdowała się ona prawdopodobnie na wzgórzu nad rzeką Guber, w miejscu gdzie około pół wieku później wybudowano stojący do dnia dzisiejszego obronny kościół św. Jerzego. Zadaniem strażnicy i osadzonej w niej załogi była obrona tej części państwa zakonnego przed licznymi wyprawami litewskimi; był to także punkt etapowy w krzyżackich wyprawach na Litwę. Strażnica, dwukrotnie zdobywana i palona przez Litwinów - 3 listopada 1345r. przez wojska książąt Olgierda i Kiejstuta i 22 lutego 1347 r., była każdorazowo odbudowywana, a położona przy niej osada zaludniła się nowymi mieszkańcami.

11 listopada 1357 r., komtur Bałgii Johan Schindekopf nadał osadzie prawa miejskie. W tym samym czasie Krzyżacy rozpoczeli budowę murowanego zamku usytuowanego w południowo-wschodnim narożniku murów miejskich. Budowę zakończono przed 1374 r., kiedy zamek w Rastenburgu po raz pierwszy pojawił sie w wykazie inwentarzy zamków zakonnych. Pierwszy znany opis zamku pochodzi z początków XVIII w. (ok. 1706). Jego autorem był Adam Huldreich Schaffer. Najstarszy widok zamku znajduje się na rycinie wykonanej ok. 1684 r. przedstawiającej panoramę miasta od strony północnej, opublikowanej przez Krzysztofa Hartknocha. Na tejże rycinie oparta została nieco młodsza, bo pochodząca z 1704 r., panorama miasta opublikowana przez Adlerholda. Niestety, obydwa przekazy ikonograficzne zawierają sporo błędów. Zamek początkowo był budowlą trójskrzydłową, zamkniętą od strony zachodniej murem z bramą wjazdową. Najbardziej reprezentacyjne skrzydło północne zajmował pfleger - prokurator, urzędnik sprawujący władzę z ramienia Zakonu. Mieściła się tu także kaplica wzmiankowana jeszcze w 1628 r. Na dziedzińcu znajdowała się studnia. Prawdopodobnie na przełomie XIV i XV w. zamek otoczony został od północy, wschodu i południa murem obronnym z cylindrycznymi basztami w narożnikach, przystosowanymi do wykorzystywania broni palnej; od strony miasta wybudowano mur przed wejściem do zamku. Około połowy XV w., w murze otaczającym zamek wybudowano dwie bramy z mostami zwodzonymi - południową i wschodnią, zamurowane po zdobyciu zamku przez mieszczan w 1454 roku. W zamku i przylegającej do niego części miasta nazwanej Nowym Miastem istniały m.in. piekarnia, kuchnia, młyn, słodownia i browar, skład mięsa i zboża, spiżarnia, zbrojownia i prochownia oraz więzienie, wzmiankowane w 1564 r. Po 1525 r. zamek został siedzibą starostwa książęcego. W XVIII i XIX w. zamek z leżącym przy nim folwarkiem był siedzibą domeny królewskiej.  W latach 1911-1912, po kupnie obiektu przez miasto, zamek ponownie przebudowano, przeznaczając większość pomieszczeń na mieszkania. Wówczas także znajdował się tu lokal biurowy Brygady  Piechoty.

W końcu stycznia 1945 r., po zajęciu miasta przez wojska radzieckie zamek i większa część staromiejskiej zabudowy miasta zostały spalone. Projekt odbudowy połączonej z regotycyzacją obiektu oparty został na rekonstrukcji rysunkowej wykonanej w końcu XIX w. przez Steinbrechta.. Po odbudowie przeprowadzonej w latach 1962-1967, budowla odzyskała gotycki charakter dzięki podwyższeniu dachów, skrzydeł południowego i wschodniego oraz dodaniu jednego piętra z gotyckimi szczytami i spadzistym dachem w skrzydle północnym.

Stan obecny:
Obecnie zamek w Kętrzynie przeznaczono na Dom Kultury oraz Muzeum im. Wojciecha
Kętrzyńskiego - Oddział Muzeum Warmii i Mazur, a także Bibliotekę Pedagogiczną. 

Justyna Kosacka - III TE

reakcja Wojciech Brański