Przywódcy Polski Walczącej
75 rocznica powstania
Polskiego Państwa Podziemnego

27 września 1939 roku generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz powołał do istnienia Służbę Zwycięstwu Polski. Wydarzenie to było symbolicznym początkiem Polskiego Państwa Podziemnego.

13 listopada 1939 roku decyzją premiera i Naczelnego Wodza generała Władysława Sikorskiego w miejsce Służby Zwycięstwu Polski utworzono Związek Walki Zbrojnej.

14 lutego 1942 roku przemianowany na Armię Krajową. SZP-ZWZ-AK to pion zbrojny Polskiego Państwa Podziemnego. Dowodzili nim kolejno generałowie: Michał Tokarzewski-Karaszewicz „Torwid”, Stefan Rowecki „Grot”, Tadeusz Komorowski „Bór” i Leopold Okulicki „Niedźwiadek”.

Równolegle z rozwojem struktur wojskowych kształtował się pion cywilny Polskiego Państwa Podziemnego. Obejmował on Delegaturę Rządu RP na Kraj oraz przedstawicielstwo czterech najważniejszych stronnictw politycznych, które współtworzyły rząd RP na uchodźstwie. Były to Polska Partia Socjalistyczna, Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Narodowe i Stronnictwo Pracy. Pionem cywilnym kierował Delegat Rządu RP na Kraj, któremu w maju 1943 roku powierzono funkcję zastępcy prezesa Rady Ministrów w kraju. Urząd ten sprawowali: Cyryl Ratajski „Wartski”, Jan Piekałkiewicz „Wernic”, Jan Stanisław Jankowski „Soból” i Stefan Korboński „Zieliński”. Od marca 1944 roku działał także zalążek podziemnego parlamentu w postaci Rady Jedności Narodowej – z Kazimierzem Pużakiem „Seretem” na czele.

W konspiracji działało m.in. sądownictwo (wojskowe i cywilne), szkolnictwo obejmujące wszystkie szczeble edukacji, wydawnictwa prasowe i książkowe, istniała szeroko rozumiana opieka społeczna oraz życie kulturalne. Ponadto poszczególne komórki Państwa Podziemnego przygotowywały projekty funkcjonowania Polski w okresie powojennym.

Z okazji obchodzonej w 2014 roku 75 rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego Instytut Pamięci Narodowej na swojej stronie internetowej opublikował szereg materiałów edukacyjnych poruszających tę tematykę. Ze strony tej pochodzą prezentowane niżej krótkie biogramy przywódców Polski Walczącej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wśród wspomnianych wyżej materiałów edukacyjnych szczególną wartość mają relacje świadków – żołnierzy polskiego państwa podziemnego.   

Na uwagę zasługuje także audiowizualny zapis konferencji naukowej zatytułowanej "Teren wobec Powstania Warszawskiego", która miała miejsce 24 czerwca 2014 r. w Centrum Edukacyjnym IPN im. J. Kurtyki "Przystanek Historia". Porusza ona tematykę dwóch największych akcji zbrojnych polskiego podziemia: Powstania Warszawskiego i akcji „Burza” i ich wzajemnych oddziaływań.