Obrona Częstochowy choć nie miała większego znaczenia z punktu widzenia militarnego, to odegrała doniosłą rolę z punktu widzenia psychologicznego. Była swego rodzaju przełomem, otrzeźwieniem dla większości szlachty, która jak wiadomo uznała wcześniej władzę zwierzchnią króla szwedzkiego Karola X Gustawa. 29 grudnia 1656r., dwa dni po zwinięciu przez Szwedów oblężenia Jasnej Góry szlachta polska z inicjatywy Stefana Czarnieckiego zawiązała w Tyszowcach koło Zamościa konfederację wypowiadając posłuszeństwo królowi szwedzkiemu, na co niewątpliwy wpływ miały wieści o obronie klasztoru. Nieco wcześniej, bo 18 grudnia 1655r. do kraju wraca król Jan Kazimierz.

 

1 kwietnia 1655r. przed cudownym obrazem Matki Bożej Łaskawej w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie nuncjusz papieski Pietro Vidoni odprawił Mszę św., w trakcie, której król Jan Kazimierz zszedł z tronu, złożył koronę i berło. Po przyjęciu Komunii świętej klęknął na najwyższym stopniu ołtarza i złożył ślubowanie, w którym obrał Maryję za Królową swoich ziem i oddał jej opiece swoich poddanych. Zobowiązał się także do szerzenia jej czci oraz wystarania u papieża ustanowienie specjalnego święta ku Jej czci. Ujęty aktywnym udziałem prostego ludu w walce z najazdem szwedzkim obiecał ponadto wzięcie go pod specjalną opiekę królewską i ulżenie jego doli.

Jednakże tytuł Maryi jako Królowej Polski funkcjonował w świadomości mieszkańców Rzeczpospolitej znacznie wcześniej. W II połowie XVI wieku poeta oraz wykładowca akademicki Grzegorz z Sambora nazwał  Maryję Królową Polski i Polaków. Wielką rolę w propagowaniu tego kultu odegrała popularyzacja, przez kanclerza wielkiego litewskiego Albrechta Stanisława Radziwiłła z Nieświeża oraz późniejszego świętego i męczennika Andrzeja Bobolę, objawień włoskiego jezuity  Juliusza Mancinelliego. Miał on w latach 1608, 1610 i 1617 trzy objawienia, w czasie których Maryja zwracała się do niego tymi słowami:
„A czemu mnie Królową Polski nie zowiesz? Ja to królestwo wielce umiłowałam i wielkie rzeczy dlań zamierzam, ponieważ osobliwą miłością ku Mnie pałają jego synowie. Jestem Królową Polski. Jestem matką tego narodu, który jest mi bardzo drogi.”

 

Od momentu ślubów w katedrze lwowskiej szerzenie kultu Maryi jako Królowej Polski zyskało nową dynamikę. Jej wyrazem było m.in. umieszczenie w  1671r. przez króla Michała Korybut Wiśniowieckiego koron królewskich oraz godła Polski  na cudownym wizerunku Matki Bożej z Rokitna w miejscowości Gołąb w woj. lubelskim.

 

Prawdziwym przełomem natomiast była koronacja koronami papieskimi obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Wydarzenie to (pierwsza koronacja koronami papieskimi poza Rzymem)  z roku 1717 zostało uznane za symboliczną koronację Maryi na Królową Polski. Niejako potwierdzeniem tego stanu rzeczy była konstytucja sejmowa z 1764r. nazywającą Matkę Bożą Częstochowską Królową Polski: „Rzeczpospolita Polska stwierdza, że jest do swojej Najświętszej Królowej Maryi Panny w Obrazie Częstochowskim cudami słynącym zawsze nabożna i Jej protekcji w potrzebach doznająca.”   

Kolejnym wyrazem oddania się państwa i narodu pod władanie Maryi było dodawanie do Litanii Loretańskiej ku czci Najświętszej Maryi Pannie wezwania „Królowo Korony Polskiej módl się za nami”. Po raz pierwsze zostało ono użyte właśnie podczas ślubów lwowskich Jana Kazimierza. Do czasów rozbiorów kończono nim odmawianie Litanii, mimo że oficjalnie nie zostało ono do niej włączone przez papieża. Dopiero 29 listopada 1908r. Pius X pozwolił na wpisanie do Litanii Loretańskiej stałego wezwania "Królowo Korony Polskiej" dla diecezji lwowskiej i przemyskiej. 14 stycznia 1920r.  po dwukrotnych prośbach episkopatu Polski, kolejny papież Benedykt XV rozszerzył to postanowienie na całą Polskę.

Szerzący się kult Najświętszej  Maryi Panny jako Królowej Polski został przerwany przez zaborców, którzy go na wszelkie sposoby zwalczali widząc w nim ideę Polski, której przecież nie było, przynajmniej na mapach Europy i Świata. Na nieszczęście dla nich świadomości istnienia Polski oraz jej Królowej nie dało się wymazać ze świadomości rodzącego się wówczas narodu.

Do oficjalnego oddawania czci Maryi Królowej Polski powrócono na początku XX stulecia. Najpierw papież  Pius X  18 marca 1909r. wydał dekret, w którym potwierdził kult Maryi   pozwalając obchodzić święto Najświętszej Maryi Panny jako Królowej Korony Polskiej i ustanowił liturgiczne święto Królowej Korony Polskiej dla archidiecezji lwowskiej i diecezji przemyskiej, wyznaczając je na pierwszą niedzielę maja (w 1914r. obchody tego święta zostały przeniesione na 2 maja). Następnie, w 1910r. ogłosił Matkę Bożą Królową Korony Polskiej główną patronką archidiecezji lwowskiej. Pod koniec 1923 roku watykańska Kongregacja Obrzędów wyznaczyła święto Matki Bożej Królowej Polski na 3 maja a do Litanii Loretańskiej odmawianej w całym kraju oficjalnie dołączono wezwanie Królowo Polski. W ten oto sposób doszło do połączenia Święta 3 Maja z uroczystością Królowej Korony Polskiej, które  w świadomości Polaków tworzą nierozerwalną całość.

Po wybuchu II wojny światowej i agresji niemiecko-radzieckiej  na Polskę zakazano obchodzenia obu świąt. Po jej zakończeniu, gdy nasz kraj znalazł się w orbicie wpływów wschodniego sąsiada a władzę przejęli komuniści dzień 3 maja przestał być świętem państwowym, pozostał natomiast tzw. świętem  kościelnym ku czci Matki Bożej Królowej Polski. Przywrócenie święta 3 Maja nastąpiło dopiero w roku 1990.

Ciemna noc komunizmu po raz kolejny zrodziła w narodzie polskim potrzebę oddania się pod opiekę Matki Bożej. Jej wyrazicielem był Prymas Polski Kardynał Stefan Wyszyński, który przebywając w miejscu internowania  w Komańczy 16 maja 1956r. w dniu św. Andrzeja Boboli, napisał ponowienie ślubów lwowskich. 26 sierpnia 1956r. w święto Matki Boskiej Częstochowskiej Episkopat Polski na Jasnej Górze dokonał aktu odnowienia ślubów lwowskich, których 300 lat wcześniej dokonał król Polski Jan Kazimierz. Ogłoszono jednocześnie rozpoczęcie Wielkiej Nowenny w związku z Tysiącleciem Chrztu Polski przypadającym na rok 1966.

Kilka lat później, w 1962r. papież  Jan XXIII ogłosił Najświętszą Marię Pannę Królową Polski główną patronką kraju a dzień jej poświęcony stał się świętem I klasy we wszystkich diecezjach polskich. W 1969r. Paweł VI na prośbę prymasa Stefana Wyszyńskiego podniósł święto do rangi uroczystości.

1 kwietnia 2005r. Jan Paweł II ofiarował i poświęcił nowe złote korony dla obrazu Matki Bożej Królowej Polski. Był to jeden z ostatnich aktów jakich dokonał papież Polak na Stolicy Piotrowej – syn ziemi którą włada Maryja, Matka Boga.